Dr inż. Karolina Beton-Mysur z Międzyresortowego Instytutu Techniki Radiacyjnej Wydziału Chemicznego została uhonorowana Nagrodą Komitetu Chemii Analitycznej Polskiej Akademii Nauk za najlepszą w Polsce rozprawę doktorską w zakresie wprowadzania zasad metrologii w pomiarach chemicznych.
Praca otrzymała prestiżową Nagrodę LGC Standards, która jest ważnym wyróżnieniem w środowisku naukowym, podkreślającym znaczenie precyzyjnych i wiarygodnych pomiarów w chemii analitycznej. Autorka pisze o kluczowych badaniach oraz ich wynikach.
Nagrodzona rozprawa nosi tytuł: „Badania spektroskopowe i mikroskopia sił atomowych komórek i tkanek, prawidłowych i nowotworowych ludzkiego przewodu pokarmowego”. Jest to nowatorskie opracowanie naukowe, które łączy interdyscyplinarne podejście z pogranicza chemii i biologii z najnowszymi technikami analitycznymi i analizą chemometryczną.
W części eksperymentalnej wykorzystano szereg nowoczesnych metod obrazowania i analizy komórek i tkanek, m.in.:
- Konfokalną mikroskopię Ramana – umożliwiającą badanie składu chemicznego komórek i tkanek bez ich niszczenia.
- Mikroskopię sił atomowych – pozwalającą ocenić właściwości mechaniczne komórek na poziomie nanometrycznym.
- Mikroskopię fluorescencyjną – stosowaną do obserwacji struktur komórkowych przy użyciu specjalnych znaczników świetlnych.
- Laserową spektroskopię femtosekundową – technikę pozwalającą badać bardzo szybkie procesy chemiczne w komórkach i tkankach.
Zebrane dane poddano szczegółowej analizie statystycznej i chemometrycznej.
Dr inż. Karolina Beton-Mysur odbiera nagrodę, w uroczystości towarzyszy dziekan prof. Małgorzata Iwona Szynkowska-Jóźwik
foto: Jerzy Kwiatkowski /WCh PG
Kluczowe wyniki badań
Dzięki wyznaczeniu biomarkerów spektroskopowych i nanomechanicznych, wyniki mogą znaleźć zastosowanie w diagnostyce medycznej, obrazowaniu biomedycznym, różnicowaniu komórek i tkanek nowotworowych oraz monitorowaniu terapii.
W szczególności w pracy doktorskiej:
- opracowano spektroskopowe biomarkery Ramana, które pozwalają odróżnić tkanki i komórki prawidłowe od nowotworowych w ludzkim przewodzie pokarmowym,
- wykazano przydatność Analizy skupień (Cluster analysis) do wizualizacji substruktur komórkowych, takich jak retikulum endoplazmatyczne (jest to centrum produkcji, magazynowania i transportu komórki, dzięki któremu wszystkie procesy w komórce mogą przebiegać sprawnie i w odpowiednim miejscu), krople lipidowe, mitochondria, jądro komórkowe, cytoplazmy czy błona komórkowa - dla komórek jelita grubego i żołądka w stanie fizjologicznym oraz poddanych różnym typom suplementacji, a także dla tkanek przewodu pokarmowego.
- wykazano możliwość stosowania mikroskopii sił atomowych do określania nanomechanicznych właściwości komórek, np. modułu Younga, w komórkach jelita w stanie fizjologicznym i poddanych suplementacji statynami i kwasami tłuszczowymi
- udowodniono użyteczność widm średnich Ramana i analizy PLS-DA do oceny działania antynowotworowego statyn w komórkach jelita grubego.
- zbadano dystrybucję fotouczulacza AlPcS4 w pojedynczych komórkach jelita grubego, potwierdzając preferencyjną lokalizację w strukturach lipidowych.
Promotor i recenzenci
Promotorem rozprawy była dr hab. inż. Beata Brożek-Płuska, prof. PŁ. Pracę wysoko ocenili recenzenci:
- prof. Małgorzata Barańska (Uniwersytet Jagielloński),
- prof. Agnieszka Michota-Kamińska (Instytut Chemii Fizycznej PAN),
- dr hab. n. farm. Anna Sroka-Bartnicka, prof. Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
Recenzentki podkreśliły oryginalność, interdyscyplinarność i potencjał aplikacyjny rozprawy, a także wysoki poziom merytoryczny i edytorski, wnosząc o przyznanie wyróżnienia.
Wręczenie nagrody
Nagroda Komitetu Chemii Analitycznej PAN jest najwyższym wyróżnieniem za pracę doktorską w tej dziedzinie. Wręczono ją podczas Polskiej Konferencji Chemii Analitycznej, która odbyła się 3 lipca 2025 roku w Gdańsku – najważniejszego wydarzenia w środowisku polskich chemików analityków.
