Rewitalizacja jest jednym z ważniejszych problemów, z którymi boryka się Łódź i wiele miast na świecie. Tematem tym zajmują się naukowcy oraz studenci Politechniki Łódzkiej. O doświadczeniach, sukcesach i najważniejszych projektach SKN Cirkula opowiada Jakub Misiak, przewodniczący Koła.
SKN Cirkula realizuje projekty rewitalizacyjne. Który z nich jest najważniejszy?
Jeden z naszych flagowych projektów, ściśle powiązany z problematyką rewitalizacji, to ogólnopolskie studenckie warsztaty urbanistyczno-architektoniczne Włócz się… po mieście i Włócz się... Polesie, poświęcone zagadnieniu rewitalizacji śródmiejskiej tkanki Łodzi. Warsztaty zostały zorganizowane we współpracy m.in. z Miejską Pracownią Urbanistyczną w Łodzi i Biurem ds. Rewitalizacji i Rozwoju Zabudowy Urzędu Miasta Łodzi. Dotychczas odbyły się ich dwie edycje. Podczas każdej z nich zadaniem uczestników było opracowanie koncepcji przekształceń dla zdegradowanego kwartału łódzkiego wraz z zaplanowaniem możliwych działań rewitalizacyjnych. Pierwsza edycja poświęcona była problematyce pierwszego z ośmiu priorytetowych obszarów rewitalizacji obszarowej miasta Łodzi - ulicy Włókienniczej. Druga edycja dotyczyła fragmentu miasta, który został objęty programem Zielone Polesie. Do współpracy zaproszono nie tylko łódzkich urzędników, ale także działaczy społecznych zaangażowanych w przekształcenia miasta.
SKN Cirkula funkcjonuje w Kolegium Gospodarki Przestrzennej i na Wydziale Budownictwa Architektury i Inżynierii Środowiska PŁ
Jakie rezultaty przynoszą studenckie działania?
Efekty warsztatów zostały przekazane na potrzeby prac nad miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego dla tego obszaru Łodzi. Koncepcje opracowane podczas naszych warsztatów zostały także zaprezentowane Doraźnej Komisji ds. Rewitalizacji Miasta Rady Miejskiej w Łodzi i zyskały aprobatę Radnych. Pomysły studentów na przekształcenia terenu dawnej fabryki Polleny-Ewy oraz tzw. Zielonego Rynku, zaprezentowane w koncepcjach warsztatowych, są przedmiotem dyskusji łódzkich włodarzy i projektantów. Tak pozytywne przyjęcie efektów poprzednich edycji wskazuje, że nasze działania mają realny wpływ na przestrzeń Łodzi.
Które z podjętych działań uważacie za największy sukces?
Jedną z naszych pierwszych większych inicjatyw był projekt Łódzkie Białe Plamy, którego celem było przywrócenie pamięci o utraconych elementach tożsamości miasta, w szczególności zaś o wartościowych obiektach, które istniały w mieście, ale zostały zburzone. Projekt został zrealizowany dzięki funduszom z programu Młodzież w działaniu finansowanego przez Komisję Europejską. Udało nam się zorganizować m.in. debatę z ekspertami (architektem miasta Łodzi oraz prezesem Fundacji Ulicy Piotrkowskiej), grę miejską połączoną z wystawą zdjęć i szkiców oraz warsztaty dla dzieci i młodzieży szkolnej. W ramach podsumowania odbyła się ogólnopolska konferencja studencka zorganizowana przez SKN Cirkula. Nasz projekt doczekał się również swojego debiutu wśród pamiątek związanych z Łodzią – wybrane szkice pojawiły się na produktach Pociągu do Łodzi oraz na pamiątkowych biletach z okazji 85-lecia powstania zajezdni tramwajowej przy ul. Dąbrowskiego. Zostawiliśmy po sobie także ślad w przestrzeni miasta umieszczając tablice informacyjne na terenie OFF Piotrkowska, które wiszą do dziś.
Biorąc pod uwagę doświadczenie SKN Cirkula z projektów rewitalizacyjnych, jak zmieniają one przestrzeń?
Rewitalizacja zmienia sposób spojrzenia na miasto. Łódź, postrzegana kiedyś jako szara i brudna, staje się dziś miejscem modnym i atrakcyjnym dla turystów, inwestorów oraz młodych ludzi. Zaangażowanie społeczeństwa w proces rewitalizacji sprawia, że miasto staje się piękniejsze, a także zwiększa poczucie tożsamości i wzmacnia identyfikację mieszkańców z Łodzią. Nasze miasto jest pionierem w dziedzinie rewitalizacji. Łódź prowadzi szeroki program pilotażowy mający na celu odnowę historycznego rdzenia miasta, stara się także o przyznanie prawa do organizacji tzw. Małego Expo w 2022 roku, właśnie o szeroko pojętej tematyce rewitalizacji w mieście. Dzięki temu Łódź ma szansę stać się miejscem jeszcze bardziej rozpoznawalnym nie tylko w Polsce, ale i na świecie.
Czy rewitalizacja ma tylko wymiar estetyczny?
W powszechnym rozumieniu rewitalizacja jest często mylnie sprowadzana do działań remontowych i poprawy estetyki. To zaledwie część całego procesu. Oprócz działań „twardych” polegających na modernizacji budynków, infrastruktury towarzyszącej, czy wymianie elewacji na nawiązującą do historycznych podziałów, ogromną rolę w procesie odgrywają tzw. „działania miękkie”, czyli takie, które mają przeciwdziałać wykluczeniu społecznemu, m.in. poprzez stymulację gospodarczą, edukację osób zagrożonych wykluczeniem i podwyższanie ich kwalifikacji zawodowych oraz zmierzające do poprawy ich sytuacji na rynku pracy.
Jacy eksperci pracują w procesie rewitalizacji?
Ze względu na interdyscyplinarny charakter, proces rewitalizacji wymaga włączenia przedstawicieli wielu branż. Absolwenci budownictwa, architektury, urbanistyki to osoby, które będą zajmowały się projektowaniem przekształceń struktury miejskiej, a także zagospodarowaniem przestrzeni publicznych. W proces mogą zostać włączeni również absolwenci antropologii, socjologii czy innych nauk społecznych, którzy będą umieli współpracować ze społecznością lokalną. We wspieraniu przedsiębiorczości na rewitalizowanym obszarze z pewnością będą potrzebne konsultacje z ekonomistami. Osobami, które mogłyby koordynować te wszystkie działania są właśnie absolwenci interdyscyplinarnego kierunku jakim jest m.in. gospodarka przestrzenna, czy uruchamiana na PŁ rewitalizacja miast.
Warto być studentem, ponieważ...
To czas, w którym szukamy swojego miejsca i tego w czym chcielibyśmy się spełniać. Dzięki studiom staramy się być bardziej atrakcyjni na rynku pracy, a także kształtujemy nasz charakter i osobowość. Studia oznaczają rozwój. Mamy pasje, ambicje i plany, a studia pozwalają nam je rozwijać i osiągać pierwsze sukcesy. Będąc studentami możemy działać w kołach naukowych, organizacjach, dzięki czemu zdobywamy doświadczenie oraz umiejętności, które przydają nam się nie tylko na studiach, ale także w pracy, czy po prostu w życiu.
